De valkuil van ‘Zie je nou wel’
Een bos tafereel dat aan het denken zet: Een peuter, nog wat wankel op de beentjes, wordt uit zijn buggy getild. Hij begint meteen te rennen. Vader roept nog; ‘Niet rennen, straks val je.’ Maar de peuter vindt juist rennen leuk. En ja hoor hij vindt een dikke boomwortel op zijn pad en ligt languit. Dikke tranen! De geschrokken vader; ‘Zie je nou wel– ik zei toch dat je niet moest rennen.’
Nog dikkere tranen.
Tijdens mijn wekelijkse hardlooprondje loop ik net langs dit tafereel. Voorzichtig, want dit zijn de beruchte boomwortels waar menig volwassene ook al eens over gevallen is (voor wie mij een beetje volgt, die van net voor de boekpresentatie – met een blauw oog tot gevolg 😉 Dus de waarschuwing van vader was zeker op zijn plaats. Toch kon de ouder-van-oudere-kinderen in mij de, ietwat betweterige, gedachte niet onderdrukken: “zie je nou wel” dat zeg je toch niet?! Dan troost je toch je kind?
Van een afstand weet je beter
Het tafereel bleef door mijn hoofd spoken. Grappig, hoe we als ouders van pubers vaak heel goed weten hoe ouders van peuters het beste kunnen reageren. Als je kind valt, dan loop je er naar toe. ‘dat was een harde val, ben je geschrokken?’ of je pakt je kind op, geeft het een knuffel en klaar. Even aandacht geven, kusje erop en het is weer over.
Als je middenin de peuter-periode zit, dan ben schrik je eerder, ben je bang dat je kind echt wat overkomt, wil je je peuter waarschuwen zodat hij niet valt, wil je het nog van alles leren over mogelijke gevaren.
Als ervaren puber-ouders weten wij, het komt wel goed. Even aandacht geven aan het rot-gevoel en je peuter kan weer verder. Hij zal nog wel een keer vallen, maar wellicht de volgende keer voorzichtiger doen in de buurt van boomwortels (of niet en dan als volwassene gewoon nog steeds op zijn muil gaan)
De valkuil van beschermen om te vallen
Weer iets later dacht ik; Stappen wij als ouders van pubers eigenlijk vaak niet in dezelfde valkuil? Omdat we onze tieners willen behoeden voor iets doms, zeggen we ook wel eens: ’Denk je aan dit, zou je niet zus, let je wel op dat…’
En als het dan toch gebeurt, is onze reactie ook al snel als reflex; ‘Zie je nou wel, wat had ik je nou gezegd.’
‘Zou je niet nu alvast met een planning voor je toetsweek beginnen?’
Als dan net voor de toetsweek om 11 uur ’s avonds de paniek toeslaat: ‘Zie je nou wat er gebeurt als je niet op tijd start met plannen.’
Hoe begrijpelijk ook, dit werkt alleen averechts. Zoals de peuter alleen maar harder ging huilen, zal jouw tiener na zo’n opmerking nog meer stress ervaren, waarschijnlijk boos worden en zal een leereffect uitblijven. Experimenteren en soms domme dingen doen zijn nodig om te leren.
Wat dan wel?
Het helpt mij om dan even terug te denken aan de peuter-leeftijd. Wat deden we toen? Hetzelfde recept geldt ook voor tieners. Even luisteren, aandacht geven, gevoelens erkennen. Dan kan je tiener weer door.
Dus stel er is paniek-paniek-paniek.
‘Je ziet het even helemaal niet zitten?’
‘Nee, ik moet nog zo veel doen!’
‘Je bent bang dat je het afkrijgt?’
‘Het gaat me echt nooit meer lukken en dan haal ik weer een dikke onvoldoende’
‘Daar word je echt zenuwachtig van?’
‘Ja echt wel, ik had nooit gedacht dat het zo veel zou zijn!’
‘Je hebt er op verkeken?’
‘Ja, maar niets meer aan te doen. Ik kijk morgen wel wat ik wel weet.’
‘Dat lijkt me een goeie strategie, dan kan je nu lekker gaan slapen.
‘Ja ik ben ook zo moe.’
Door even aandacht te geven, daalt de paniek. Ondertussen bijt jij je tong af om niet te zeggen – en dan volgende keer wat eerder beginnen.
Luisteren i.p.v. beter weten
En dan komt inderdaad die dikke onvoldoende. Dan is het weer de kunst om niet te gaan beleren:
– ‘Zie je nou wel, dat je eerder moet beginnen’ of
– ‘Wat heb je hier nou van geleerd?’
Dan is het effectiever om aandacht te geven aan het rot-gevoel (even te troosten -denk aan de peuter) En als de emoties gezakt zijn, kun je altijd alsnog het gesprek aan gaan.
‘Shit, ik heb een 3,2 gehaald!’
‘Oeh, dat valt je tegen?’
‘Ja, zo slecht had ik niet gedacht, want ik heb wel geleerd maar had het niet af’
‘Het is slechter dan gehoopt?’
‘Ja, dat haal ik nooit meer op.’
‘Je denkt dat het kansloos is?’
‘Misschien alleen als ik er heel hard aan trek?’
En dan kan je samen in gesprek: ‘Hoe zou je dat willen doen? Wie kan je daar bij helpen? Wil je tips van mij’ etc.
Moraal van dit verhaal
Tieners doen geregeld domme dingen waarvan wij denken, ik had je toch gewaarschuwd.
Van ons gepreek worden ze niets wijzer. Wat helpt is even luisteren en hen dan zelf laten ontdekken hoe ze het een volgende keer anders kunnen doen.
Ik ben heel goed in alle problemen al voor mij zien, waarschuwen en achteraf een lieve preek geven (wat heb je hier nou van geleerd?). Deze peuter en zijn vader hebben mij weer even extra bewust gemaakt van dat dat niet werkt.
Ik neem me voor om vaker aan deze peuter te denken en ‘zie je wel’s’ te vermijden.
En jij?
Open de PDF van dit blog
Wil jij leren hoe je je tiener het best kunt motiveren? Of Wil je graag de sfeer in je gezin verbeteren? Stel mij gerust een vraag of spar met andere ouders in de Facebook-community.
-Wil jij het weer een beetje gezellig krijgen in je gezin? In september start er weer een live training.
-Heb je al eens een Gordontraining gevolgd? In september starten ook weer opfrisdagen, de zogenaamde puber-APK’s gepland.
-Heb je een dringende vraag, je kunt me ook benaderen voor 1-op-1 coaching.
4e DRUK!
Wil jij ook gemakkelijker in gesprek komen en uit de strijd blijven met je tieners?
In mijn boek ‘Luisteren naar pubers’ staan veel voorbeelden over communicatie tussen ouders en tieners. Aan de hand van 6 praktische bouwstenen beschrijf ik hoe je in gesprek komt en blijft met je tiener. Wil jij mijn boek ook ontvangen – gesigneerd en wel – bestel het dan via luisterennaarpubers.nl
Mijn droom is: een wereld waarin mensen respectvol met elkaar communiceren. Te beginnen bij volwassenen die het goede voorbeeld geven aan jongeren. Door echt te luisteren naar de ander kom je werkelijk in gesprek en blijf je uit de strijd.